{ κρητική μουσική }

Ο Νικόλαος Κατσούλης ή Κουφιανός, γεννήθηκε το 1877 στον Κουφό Κυδωνίας Χανίων. Από τον τόπο καταγωγής του λοιπόν, έμεινε να λέγεται ¨Κουφιανός¨.
Ο Κουφιανός ήταν ένας από τους πλέον δεξιοτέχνες λυράρηδες της εποχής του και άριστος τραγουδιστής. Ήταν επίσης πολύ καλός γνώστης της κρητικής μουσικής παράδοσης και ιδιαίτερα των χανιώτικών μοτίβων, συρτών και πεντοζάλι. Στο πεντοζάλι, όπως θρυλείται σήμερα, ήταν μοναδικός!
Επηρέασε πολλούς καλλιτέχνες της εποχής του, αλλά και νεώτερους του, όπως ο Γιώργης Μουζουράκης, ο Αλέκος Καραβίτης, ο Μανώλης Λαγός, ο Χαρίλαος Πιπεράκης, ο Αντώνης Παπαδάκης(Καρεκλάς), κ.α. Έπαιξε σε πολυάριθμα γλέντια της εποχής του και διασκέδασε χιλιάδες κόσμο, που τον αποθέωναν σε κάθε εμφάνιση του και στην Κρήτη και στην Αθήνα. Στην Σπλάντζια στα Χανιά, ήταν ένα από τα καλά του στέκια και μερακλήδες από όλο τον νομό Χανίων, αλλά και από άλλες περιοχές της Κρήτης έτρεχαν να ακούσουν τον μεγάλο λυράρη. Ο Γιώργης Κουτσουρέλης μιλούσε πάντα με θαυμασμό για τον μεγάλο μουσικό, που είχε την τύχη να συνεργαστεί μαζί του. Την δεκαετία του ΄30, το δίδυμο Κουφιανός – Κουτσουρέλης εμφανίστηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο Αθηνών, αντιπροσωπεύοντας όλη την Κρήτη και απέσπασε τα καλύτερα σχόλια.
Επίσης ο Κωστής Παπαδάκης (Ναύτης), στο βιβλίο του "Κρητική λύρα, ένας μύθος" αναφέρεται με τα καλύτερα λόγια για τον μεγάλο καλλιτέχνη. Ο Κουφιανός έβγαλε και τον δικό του ¨σκοπό¨ πάνω στην μελωδία του συρτού. Είναι ο Χαλεπιανός συρτός. Μια σύνθεση πραγματικά άριστη και λεβέντικη, που αν και πολλοί σήμερα δεν ξέρουν την σωστή ονομασία της, ωστόσο την έχουν χορέψει πολλές φορές και έχουν τραγουδήσει πάνω της χιλιάδες μαντινάδες.
Το δισκογραφικό έργο του Κουφιανού μετριέται στα δάχτυλα της μιας παλάμης, αλλά αν και μικρό και σπάνιο, μας δίνει πολύ καλή εικόνα για την αξία και την δεξιοτεχνία αυτού του μεγάλου λυράρη.
Ο θρυλικός Κουφιανός έφυγε από την ζωή το 1947. Άφησε πίσω του πολλούς μιμητές, την ατόφια μουσική παράδοση, την μεγάλη δεξιοτεχνία του και την γλύκα του παιξίματός του, που σπανίζει σήμερα. Ίσως τελικά, αυτά να είναι τα στοιχεία που τον καθιέρωσαν, σαν ένα από τους καλύτερους δεξιοτέχνες της λύρας που γέννησε ποτέ η κρητική γη. Και η μαντινάδα του Κώστα Παπαδάκη ή Ναύτη τα λέει όλα: "Τον Κουφιανό στο γλέντι του όσοι κι αν τον ακούσαν, στο τράβηγμα του δοξαριού τ’ αηδόνια κελαηδούσαν".